«Μια κατσαρίδα για ν’ αγαπήσω»

Συμβαίνει κάποιες φορές να πέφτεις πάνω σ’ ένα βιβλίο, που διαβάζοντας το, να σε εκπλήσσει ευχάριστα και που να σου αφήνει ένα πλατύ χαμόγελο κλείνοντας την τελευταία του σελίδα. Έτσι και το μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα Γιώργο Δ. Πασχάλη με τίτλο «Μια κατσαρίδα για ν’ αγαπήσω» (εκδόσεις Κέδρος, 2022) το κατατάσσω σ’ αυτή την κατηγορία, γιατί συνδυάζει εκείνα τα [υποκειμενικά] στοιχεία που λατρεύω στην μυθοπλασία: φαντασία, έρευνα και επιστήμη, συμβολισμό και αλληγορία, επίκαιροι προβληματισμοί και φυσικά ενδιαφέρουσα πλοκή.

Ο Γιώργος Δ. Πασχάλης χρησιμοποιώντας ως βάση τις γνώσεις του κυρίως από την επιστήμη των σπουδών του, την Βιολογία, αλλά και από άλλα επιστημονικά, και όχι μόνο, πεδία (Αστροφυσική, Ψυχολογία, Περιβαλλοντική, Μυθολογία κ.α.) έγραψε ένα μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, τηρώντας την κυριολεκτική σημασία της ορολογίας: συνδύασε δηλαδή την Επιστήμη με την Φαντασία [του]. Και το έκανε με έναν περίτεχνο τρόπο αυτό, εμπλέκοντας στην πλοκή της ιστορίας του, στοιχεία και πληροφορίες από επιστημονική βιβλιογραφία και επεξηγηματικές αναφορές σε όρους της εξελικτικής θεωρίας των ειδών -που παραθέτει στο τέλος του βιβλίου-, αλλά και δηλώσεις μεγάλων ανθρώπων της νόησης και της λογοτεχνίας, με φανταστικούς διαλόγους και προβληματισμούς που έχουν να κάνουν με το ήθος και την ηθική της εποχής.

Η ιστορία του Πασχάλη εξελίσσεται κάπου απροσδιόριστα σε μελλοντικούς χρόνους, όπου το ζωικό είδος άνθρωπος έχει [εξ]αφανιστεί από προσώπου γης, αφού προσβλήθηκε από έναν ιό με το όνομα Emotionalis pervertitis, που σε ελεύθερη μετάφραση θα τον ονοματίζαμε ίσως Συναισθηματικό εκφυλισμό (;). Ο ιός αυτός εκφύλισε τα βασικά έξι συναισθήματα του ανθρώπου (έκπληξη, φόβος, θυμός, αηδία, λύπη και ευτυχία), προσβάλλοντας τα εξειδικευμένα νευρολογικά κυκλώματα του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί η χημική ισορροπία του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα αυτά. Ο διαδοχικός εκφυλισμός των βασικών συναισθημάτων δεν άργησε να κάνει τον άνθρωπο να αδιαφορεί αρχικά για τον συνάνθρωπο του και έπειτα για τον ίδιο του τον εαυτό· σε τέτοιο μάλιστα βαθμό, που το συναίσθημα της αηδίας, διογκωμένο και στον υπερβολικό βαθμό της αποστροφής για οτιδήποτε φαγώσιμο και πόσιμο, να τον οδήγησε στον θάνατο και στην εξαφάνιση του από τον πλανήτη. Σε έναν πλανήτη ωστόσο, όπου όλα τα υπόλοιπα είδη του ζωικού βασιλείου, ζουν και βασιλεύουν -στην κυριολεξία· και συγκεκριμένα τα πλάσματα του Πασχάλη ζουν και βασιλεύουν στην πόλη της Νέας Υόρκης της Αμερικής, και πιο συγκεκριμένα στις γειτονιές του Μανχάταν, και ακόμη πιο συγκεκριμένα σ’ ένα βικτοριανό αρχοντικό από καφετί ψαμμόλιθο. Σε ένα Μανχάταν, όπου στα βράχια του Σέντραλ Πάρκ αλυχτούν κογιότ και στο Παρκ Άβενιου κυκλοφορούν τσακάλια, ο πύργος της Κράισλερ και το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινκγ έχουν μετατραπεί σε παραδεισένιους κρεμαστούς κήπους και στα παρτέρια της Hermes βόσκουν άλογα. Παντού επικρατεί αρμονία, ομορφιά και ηρεμία. Τα ζώα συνυπάρχουν ειρηνικά και βιώνουν σε αλληγορικό, αλλά και συμβολικό επίπεδο τα σύνθετα συναισθήματα του έρωτα και της αγάπης, του αποχωρισμού και της απόρριψης, απολαμβάνουν την φιλία και την συντροφικότητα. Πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος ο Μπράιαν, μια αράχνη, ο Ράιαν, μια νυχτερίδα, η Ούρσουλα, μια αλογόμυγα, ο Νέιθαν, μια κατσαρίδα, και ο Οράτιος, ένα τζιτζίκι.

Ο συγγραφέας, μέσα από την αφήγηση του, δίνει μια εμπεριστατωμένη κατάθεση για την αποδοχή της διαφορετικότητας και την κατάρριψη όποιων ρατσιστικών και ομοφοβικών προκαταλήψεων, και μας συμπαρασύρει σε σκέψεις για το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής ερωτικού συντρόφου, για την επιβεβλημένη ή επιλεγμένη μονογαμία, για την πολυπλοκότητα του προσδιορισμού του κοινωνικού φύλου, μακριά από κοινωνικές και θεοκρατικές επιταγές, για την καταπιεσμένη ή απελευθερωμένη σεξουαλικότητα των ειδών, που δεν υπηρετεί απλά και μόνο τον σκοπό της αναπαραγωγής, αλλά χαρίζει και στιγμές απόλαυσης και ηδονής, και φυσικά μας προβληματίζει για το πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο θέμα της αγάπης, που σύμφωνα με τον συγγραφέα είναι “το αποτέλεσμα μιας βιολογικής διεργασίας, που δεν αναγνωρίζει είδος, φύλο ή άλλο περιορισμό” (οπισθόφυλλο).

Ανά διαστήματα ο συγγραφέας παρεμβάλλει τα “Ευχάριστα ταξινομικά διαλείμματα”, όπου καταγράφει πληροφορίες για την συστηματική ταξινόμηση των πρωταγωνιστών του. Και πράγματι προσφέρει με τον τρόπο αυτό μια ευχάριστη στιγμή σύντομης επιστημονικής πληροφόρησης στο αναγνωστικό του κοινό· κάτι που κάνει επιπλέον και στη ροή του κείμενου, με σύντομες σφήνες επιστημονικής πληροφόρησης, σηματοδοτώντας τες με πλάγια γράμματα. Έτσι μαθαίνουμε για το tapetum lucidum, μια ειδική μεμβράνη στα μάτια των νυκτόβιων ζώων ή ότι οι νυχτερίδες αποτελούν το 20% περίπου όλων των θηλαστικών του πλανήτη ή ότι τα άλμπατρος και τα όρνια είναι μονογαμικά όντα, ή για το πως τα χρωμοσώματα διαμορφώνουν το βιολογικό φύλο των ειδών και πως αυτό αλλάζει ελλείψει κάποιων γονιδίων ή/και ενζύμων ή αλλάζει ακόμη και για κοινωνικούς λόγους, αλλά ακόμη ακόμη μαθαίνουμε και ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι στην πραγματικότητα μόνος, καθώς στο γαστρεντερικό του σύστημα κατοικούν μια ποικιλία συμβιωτικών οργανισμών.

Ο Γιώργος Δ. Πασχάλης με το συγγραφικό του ντεμπούτο αποτίνει φόρο τιμής σε όλα τα έμβια όντα του πλανήτη μας, αποτίνει φόρο τιμής στην ίδια την ζωή. Ταυτόχρονα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για όσα δυσάρεστα μπορούν να προκύψουν από την εξάλειψη της αγάπης, καθώς μόνο μέσα από την αγάπη μπορεί κανείς να υπερασπιστεί το δικαίωμα της διαφορετικότητας και της ελεύθερης επιλογής του σεξουαλικού προσανατολισμού, την ειρηνική συμβίωση, την συμφιλίωση και την συνύπαρξη όλων των ειδών ανεξαιρέτως. Το μυθιστόρημα «Μια κατσαρίδα για ν’ αγαπήσω» αποτελεί -κατά την ταπεινή μου γνώμη- αφενός έναν ύμνο για τα 8,7 εκατομμύρια διαφορετικά είδη οργανισμών που κατοικούν πάνω σε τούτο τον πλανήτη και αφετέρου μια αγωνιώδη προτροπή προς τον άνθρωπο να φυλάξει και να προφυλάξει και να διαφυλάξει τον πλανήτη τούτο από την μία και μοναδική απειλή ολοκληρωτικής καταστροφής: τον άνθρωπο.

literature.gr (12.7.2023)