«Χρόνια τώρα ταΐζουν ασταμάτητα το θηρίο»

Αν θέλαμε να μιλήσουμε με ειλικρίνεια για την πολιτική στην σύγχρονη ποίηση ή για την πολιτικοποιημένη σύγχρονη ποίηση, θα διαπιστώναμε πως δεν θα είχαμε να πούμε και πολλά. Και αυτό, όχι επειδή η επικαιρότητα δεν μας τροφοδοτεί καθημερινά με θέματα που άπτονται πολιτικής άποψης ούτε επειδή η ιστορία – η παγκόσμια ή η ελληνική – δεν έχει να δώσει αφορμές για να γραφτεί ένα ποίημα· κι αν έπρεπε σώνει και καλά να δώσουμε μια απάντηση για την έλλειψη αυτή, ίσως να καταλήγαμε ότι μάλλον υφίσταται η έλλειψη, επειδή οι ίδιοι οι ποιητές δεν θέλουν να ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου και προτιμούν με μια ποιητική κατάθεση να ανοίξουν μια σχισμή στην καθημερινότητα τους, ή τέλος πάντων μια διέξοδο διαφυγής από τα τετριμμένα της ζωής ή/και της ψυχής τους. Και διευκρινίζω φυσικά, ότι όταν αναφέρομαι στη πολιτική ποίηση δεν εννοώ την στρατευμένη ποίηση, αλλά πιότερη σ’ εκείνη, που αφορά στον άνθρωπο, που αντιλαμβάνεται την ιδιότητα του πολιτικού όντος, και προσδιορίζει τον εαυτό του ως τέτοιο.

Μια φωτεινή εξαίρεση σε όσα ανέφερα παραπάνω, αποτελεί ο πρωτοεμφανιζόμενος στα ελληνικά γράμματα, ο Μάρκος Τραϊτοράκης, που με τα “Τριάντα στιγμιότυπα” του (εκδ. ΑΩ, 2024), μας συστήνεται πολιτικά μέσα από την πρώτη του ποιητική συλλογή. Μια ποιητική συλλογή που ο ποιητής αφιερώνει “στον ομότεχνο του Ρεφαάτ Αλαρίρ, που δολοφονήθηκε στη Λωρίδα της Γάζας.” σημειώνοντας ότι συνέβη “Στη φυλακισμένη του πατρίδα. Παλαιστίνη τη λένε ακόμη.” δίνοντας έτσι κατευθείαν το πολιτικό του στίγμα.

Ο Τραϊτοράκης σε τριάντα ποιήματα, καταθέτει με διαύγεια πνεύματος και αιχμηρή γλώσσα, με ευαισθησία, ειρωνεία και ενίοτε με χιούμορ, εκείνα τα στιγμιότυπα της ζωής που πολλές φορές αποτελούν το σταυροδρόμι των επιλογών μας, αλλά και εκείνα τα στιγμιότυπα που θα μας χτυπήσουν το καμπανάκι μιας λανθασμένης διαδρομής. Και δεν μιλά για τα στιγμιότυπα των προσωπικών επιλογών του καθενός και της καθεμιάς, αλλά για εκείνα τα στιγμιότυπα που διαμορφώνουν την πολιτική συνείδηση, την πολιτική αφύπνιση και εντέλει την πολιτική υπόσταση ενός νέου ανθρώπου· αρκεί φυσικά να έχει κανείς τις κεραίες του ανοιχτές για τέτοιου είδους μηνύματα. Έτσι, δεν περνάν απαρατήρητα από το ποιητικό του βλέμμα, οι καπιταλιστικές συνήθειες που κατακλύζουν τόπους και μνήμες, η συνειδητοποίηση της ταυτότητας και της βαριάς κληρονομιάς που κουβαλά κανείς, ιδίως όταν αυτός κατάγεται από ανθρώπους με πολιτικό παρελθόν, και δη αριστερό, η μετανάστευση και η προσφυγιά, οι πνιγμοί των προσφύγων στα νερά του Αιγαίου, η διαφθορά στις υπηρεσίες του κράτους, η εκμετάλλευση των εργαζόμενων από τους εργοδότες και το σύστημα, η αστικοποίηση και η αποξένωση και η απομάκρυνση του ανθρώπου από την φύση. Όμως και τα αδιέξοδα τα επαγγελματικά και τα οικονομικά που κατακλύζουν τους νέους ανθρώπους αποτελούν για τον ποιητή πηγή για να αντλήσει έμπνευση για ποιήματα του. Φοιτητικά χρόνια, φοιτητικά κινήματα, νεανικά όνειρα, νεανικοί έρωτες, νεανικές ονειροπολήσεις. “Τι είναι ελευθερία, γιε μου;” αναρωτιέται στο ποίημα «Λευτέρης απ’ το Λεύτερος» (σελ. 37) για να δώσει ο ίδιος την αφοπλιστική παρότρυνση – συμβουλή “[…] Μη την αφήσεις σε ψεύτικα στόματα/ θα τη βρομίσουν με χίλια στολίδια/ θα κρύψουν τον σκοπό και την αιτία/ την αλυσίδα των γεγονότων.// […]”

Ο ποιητής δεν καταγγέλλει, δεν γκρινιάζει. Ο ποιητής διαπιστώνει. Διαπιστώνει και ποιεί. Παρατηρεί τον κόσμο γύρω του και μεταγράφει τις εικόνες που βλέπει σε ποιήματα. Με γλώσσα απλή, δίχως εξάρσεις, στόμφο και μελιστάλαχτους λυρισμούς δίνει την δική του οπτική στα πράγματα. Ο Μάρκος Τραϊτοράκης ξετυλίγει τον δικό του μίτο στον λαβύρινθο των αναζητήσεων του. Προσπαθεί με τον μίτο αυτό, να βρει τον δρόμο προς την έξοδο από την ανθρωπιστική κρίση που βιώνει ο κόσμος γύρω του, να βρει τον δρόμο της επιστροφής του από τον κόσμο αυτό, που δεν επέλεξε να ζήσει, που δεν του αρέσει, που τον πληγώνει· ο ποιητής προσπαθεί να ξεφύγει από έναν απάνθρωπο κόσμο, όπου ο άνθρωπος κατασπαράσσει τον άνθρωπο. “Χρόνια ταΐζουν το θηρίο, ασταμάτητα τρώει/ σήμερα άνθρωπο, χτες άνθρωπο, κάθε μέρα άνθρωπο// […]” διαπιστώνει ο ποιητής στο ποίημα «Λβοφ 1941 … 2014…» (σελ. 20).

Εν κατακλείδι αναρωτιέμαι, αρκούν τριάντα ποιήματα για να εξορκίσουμε τα κακώς κείμενα του σημερινού κόσμου; του σημερινού τόπου; του σημερινού ανθρώπου; αρκούν τριάντα στιγμιότυπα για να πιάσουμε από την αρχή την διαδρομή που ξεκίνησε στραβά; όχι, σαφώς και δεν αρκούν. Αλλά σίγουρα είναι μια αρχή, μια δυναμική αρχή· όπως δυναμική είναι και η αρχή του Μάρκου Τραϊτοράκη, που υπόσχεται μια ακόμη πιο δυναμική πορεία, τουλάχιστον στην ποίηση.

εκδόσεις ΑΩ, 2024

periou.gr (9.3.2024)